Theo ông, khi định giá doanh nghiệp, nhiều nơi đã không tính đến giá trị quyền sử dụng đất hoặc không tính đến giá trị sử dụng đất sau khi điều chỉnh quy hoạch, thay đổi mục đích sử dụng đất. 'Nhiều cá nhân, tổ chức đã dễ dàng thâu tóm doanh nghiệp sau cổ phần hóa với giá rẻ, với động cơ chủ yếu là được hưởng lợi lớn từ đất vàng của doanh nghiệp', đại biểu tỉnh Quảng Ninh nêu. 

Ông Minh nói thêm, cách định giá trị doanh nghiệp còn thiếu sót. “Nhiều nơi xảy ra biểu hiện trục lợi khi định giá doanh nghiệp thấp hơn giá trị thật. Để khi doanh nghiệp lên sàn, giá cổ phiếu tăng cao hơn rất nhiều lần. Kiểm toán Nhà nước từng kiến nghị điều chỉnh giá trị của các doanh nghiệp sau khi định giá thêm 22.300 tỷ đồng”, ông nói.

Ông Trần Văn Minh, đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: QH

Đại biểu Mai Thị Ánh Tuyết (An Giang) thì nhấn mạnh đến tình trạng sử dụng đất vàng một cách lãng phí của doanh nghiệp Nhà nước. Nhiều nơi sử dụng không đúng mục đích, cho thuê, bị lấn chiếm gây lãng phí tài sản công.

Trong khi đó, ông Hoàng Văn Cường (Hà Nội), việc thất thoát tài sản nhà nước liên quan nhiều đến đất đai khi chuyển đất công thành tư không thông qua đấu thầu mà chỉ định giá trực tiếp hoặc việc xác định giá đất khi cổ phần hoá không được thực hiện đúng quy định theo Luật Đất đai mà chủ yếu sử dụng bảng giá do UBND cấp tỉnh quy định.

Ông Cường cho rằng, có một số vấn đề đang nổi lên liên quan đến đất đai khi '95% khiếu kiện hiện nay liên quan đến đất đai'. Khiếu kiện kéo dài, đông người, những điểm nóng về an ninh trật tự, chống người thi hành công vụ... cũng liên quan đến đất đai. 

Giơ biển tranh luận, ông Phạm Quang Dũng - Chủ tịch Công ty cổ phần Tasco (đại biểu Nam Định) không đồng tình. Theo ông Dũng, việc định giá doanh nghiệp không thể 'chính xác đúng - sai, chỉ có thể tương đối và sát với thị trường'. Ngay các đơn vị tư vấn nước ngoài cũng khó đưa ra dữ liệu sát thực thị trường nhất.'Nguyên nhân cơ bản là chính sách đất đai đang áp dụng đi ngược lại nguyên tắc quản lý đất trong cơ chế thị trường. Có thể nói, chúng ta không thành công, chưa nói là thất bại trong quản lý kinh tế với đất đai nên để xảy ra tình trạng hỗn loạn như trên', đại biểu Cường . 

'Định giá doanh nghiệp phụ thuộc rất nhiều vào giá trị đất, mà giá trị đất là câu chuyện vị trí – vị trí và vị trí. Vì thế, việc định giá giá trị doanh nghiệp chỉ được xem là giá tham khảo, giá sàn khi tổ chức đấu giá cổ phần doanh nghiệp' ,ông nói. 

Mấu chốt vấn đề, theo đại biểu Nam Định, là việc định giá trị doanh nghiệp chưa đúng thị trường có khiến Nhà nước mất vốn hay không, còn việc định giá chưa sát thị trường nhưng không mất vốn Nhà nước thì 'chấp nhận được'.

Then chốt, theo ông Dũng, đã thiếu sự giám sát trong tổ chức đấu giá doanh nghiệp. Ông đề nghị, cần hoàn thiện quy trình đấu giá cổ phần doanh nghiệp khi đưa lên sàn, như vậy mới giảm được thất thoát.